De ijsvogel is een kleine vogel met een korte staart, korte pootjes, korte nek en korte afgeronde vleugels.
Hij heeft een grote kop met grote ogen en een lange dolkvormige snavel die geschikt is om vissen mee te vangen en vast te houden.

De poten zijn syndactiel; de voortenen zijn gedeeltelijk aan de basis met elkaar vergroeid en zijn oranje tot koraalrood van kleur.

De kleur van de ijsvogel is een overwegend opvallende blauwe kleur, waarbij de veren van de kop en vleugels iriserend blauwgroen zijn en op het midden van de rug lichter tot kobaltblauw.

De staartveren zijn donkerder en de veren aan de borst en buikzijde zijn warm oranje gekleurd en steken hiermee duidelijk af.

Van de snavel tot achter het oog is op de wang een oranje oogstreep aanwezig, die abrupt overgaat in een helder witte streep, de keel van de ijsvogel is wit.

De lichaamslengte bedraagt ongeveer 16 cm, de spanwijdte is 24 tot 26 cm en het lichaamsgewicht loopt uiteen van 34 tot 44 gram.

Mannetjes zijn enkel van de Vrouwtjes te onderscheiden aan de kleur van de basis van de ondersnavel, die bij het vrouwtje dofrood is en bij het mannetje net zo zwart als de bovensnavel.
Juvenielen onderscheiden zich van volwassen exemplaren door het valere verenkleed met donkergrijs gerande borstveren, gevlekte kruin, lichtere snavelpunt en donkerbruine poten.

De ijsvogel is en waterminnende vogel uit de familie van ijsvogels (Alcedinidae) en een zeer opvallende verschijning langs de waterkant.

Alcedo atthis is de enige ijsvogelsoort die tot in noordelijk Europa voorkomt inclusief Nederland en België.

De ijsvogel is een typische viseter (piscivoor) en is hierdoor aan water gebonden. Zijn voorkeur gaat uit naar langzaam stromende wateren.

Reeds is gebleken dat ijsvogels een diverser menu heeft dan eerder werd gedacht, waterinsecten als juffer en libelle larven maar ook salamanders,kleine kikkers weerstaan de dolk van deze vogel niet.

In het grootste deel van het verspreidingsgebied is de soort algemeen geworden en tijdens een landelijke tellen in 2016 werden er maarliefst 1000 broedparen gemeld.

Helaas staat deze soort hier in Den Helder nog steeds op de rode lijst en er zijn zeer weinig broedgevallen bekend. 

De ijsvogel wordt tot een kwetsbare soort gerekend en enkel een strenge winter en deze kan zo weer op de landelijke rode lijst terecht komen.